Het ontstaan van Artritis Psoriatica (PsA) is moeilijk te bepalen, omdat het een ingewikkeld ziektebeeld is met verschillende oorzaken. Het is daarom nog steeds niet helemaal duidelijk waarom de één de ziekte wel krijgt en de andere niet. Wel kunnen er een aantal risicofactoren benoemd worden die mogelijk een ongunstige invloed hebben op het ontstaan van deze ziekte. Zo kan zich bij 20% tot 40% van de psoriasis patiënten na een tijdje PsA ontwikkelen . Psoriasis is dan ook een belangrijke factor in het ontstaan van de ziekte. Er lijkt zelfs een verband te bestaan tussen deze twee ziektebeelden, maar hoe dit precies zit is nog niet helemaal duidelijk. Naast psoriasis kunnen er echter ook nog andere risicofactoren benoemd worden. In deze blog ga ik in op de 5 meest bewezen factoren onderverdeeld in 3 gebieden, namelijk genetische -, immunologische – en omgevingsfactoren.
Genetische factoren
Uit verschillende onderzoeken blijkt dat er een genetische basis is voor PsA. Bij eerste lijn familieleden is het ontstaan van de aandoening zelfs met een factor 50 verhoogd. Dit betekend dat als een van je ouders PsA heeft, je een grotere kans hebt om de ziekte te krijgen.
Er is nog steeds niet definitief duidelijk welke genen nu verantwoordelijk zijn voor het ontstaan van PsA. De erfelijke factor HLA-B27, lijkt hierin wel de meest voorspellende factor. Maar de aanwezigheid van HLA-B27 zegt niet alles, omdat deze factor ook voorkomt bij mensen die geen last hebben van deze aandoening. Het blijft dus moeilijk om één erfelijk gen te vinden voor deze aandoening, omdat de genetische aanleg voor PsA complex is en waarschijnlijk niet toegeschreven kan worden aan één enkel gen.
Immunologische factoren
PsA is een auto-immuunziekte en wordt veroorzaakt doordat cellen van het afweersysteem zich richten op lichaamseigen weefsels. Het verdedigingssysteem van je lichaam valt als ware je eigen (gezonde) lijf aan, waardoor er ontstekingen in je gewrichten, pezen en / of spieren kunnen ontstaan. Omdat de cellen van dit verdedigingssysteem onthouden welke indringers fout zijn, blijven ze deze cellen aanvallen. Ook al zijn deze foute indringers jouw gezonde cellen.
Deze overactieve cellen worden T-cellen genoemd en hebben een verhoogde aanwezigheid van ontstekingsbevorderende eiwitten (cytokines), waaronder TNA-alfa.
Indien je deze overijverige T-cellen in je afweersysteem hebt, kun je ontstekingen krijgen. En als deze langer dan drie maanden aanwezig blijven heb je een verhoogde kans om PsA of een andere vorm van ontstekingsreuma te ontwikkelen.
Omgevingsfactoren
Er spelen verschillende omgevingsfactoren vermoedelijk een rol bij het ontstaan van PsA. Wanneer een combinatie van deze factoren aanwezig is (bij genetisch gevoelige personen), kan dit leiden tot een activatie van een overmatige en ongecontroleerde reactie van het afweersysteem.
Hoewel er mogelijk veel verschillende omgevingsfactoren een rol spelen, komen de volgende factoren steeds terug in de literatuur en in verschillende onderzoeken: stress (hoe meer stress, hoe meer kans op het ontstaan van PsA), een trauma van de huid (deze kan een psoriaissafwijking uitlokken, welke weer een vergrote kans geeft op het ontwikkelen van PsA) en infecties.
Ook roken heeft een ongunstige invloed op het ontstaan van ontstekingsreuma, als PsA.
Zijn risicofactoren voorspellers?
Bovenstaand risicofactoren voorspellen niet of je PsA krijgt of niet. Wel heb je een verhoogde kan om de ziekte te krijgen. Hoe dit precies werkt is nog niet bekend. Hoewel je geen invloed kunt uitoefenen op je genetische aanleg en de overactieve T-cellen in je lichaam, kun je zelf wel invloed uitoefenen op je omgevingsfactoren en de kans op het krijgen van PsA te verkleinen. Zo kun je bijvoorbeeld stoppen met roken of beter leren omgaan met stress. Doe mindfullness / yoga of andere stress reducerende activiteiten die gezond zijn voor je lichaam en geest.
Meer weten?
Wil je meer weten over reuma, spondyloartritis of over werken en re-integreren met reuma? Dan zijn onderstaande blogs wellicht ook interessant voor jou.
Bronnen
- ReumaLeeft
- Reumanederland
- Bijlsma J.W.J. & Laar van J.M. (2013). Leerboek reumatologie en klinische immunologie. Houten, Nederland: Bohn Stafleu van Loghum.
- Jochems A.A.F. & Joosten F.W.M.G. (2000). Coelho Zakwoordenboek der Geneeskunde. Amserdam, Nederland: Elsevier/Koninklijke PBNA.
- Kraft D. (2015). Arthritis psoriatica heeft wisselend klachtenpatroon. Podopost. 28 (2), 40-41.
- Rie de M.A, Kuijk van A.W.R., Goedkoop A.Y. & Tak P.P. (2007). Arthritis psoriatica. Nederlands tijdschrift voor geneeskunde. 151, 1716-1722.
reumaleeft.com 