Iedereen maakt in het leven wel eens situaties mee die ontzettend stressvol zijn. Sommige omstandigheden brengen een dusdanige grote verandering in iemands leven mee, dat deze (positieve of negatieve) stress kunnen veroorzaken. Denk hierbij aan trouwen en een kind krijgen (positief) maar ook de dood of een echtscheiding (negatief). Het hebben van een chronische ziekte, waardoor je (langdurig) verzuimt van werk is een van zulke levensgebeurtenis die je wereld op zijn kop kan zetten. Hoe iemand daarmee omgaat, wordt ook wel coping genoemd. Dit kan per persoon en per situatie verschillen. Er zijn meerdere copingstijlen te onderscheiden en de meeste mensen gebruiken ze vaak door elkaar heen. Maar welke copingstijlen zijn er? En welke zijn het meest effectief bij het verlies van werk door een chronische ziekte als reuma?
Probleemgerichte en emotiegerichte coping
Er zijn twee copingsstrategieën te onderscheiden: probleem- en emotiegerichte coping. Bij probleemgerichte coping wordt geprobeerd het probleem op te lossen of er iets mee te doen. Bij emotiegerichte coping wordt geprobeerd de emotie die de situatie oproept te veranderen of tegen te gaan (Lazarus & Folkman, 1984). Beide strategieën zijn onder verdeeld in verschillende copingstijlen (zie tabel 1) (Schreurs, van de Willige, Brosschot, Tellegen & Graus, 1993).
| Copingstrategie | Copingstijl | Kenmerk |
| Probleemgerichte coping | Actief aanpakken | Persoon analyseert het probleem en probeert deze op te lossen. |
|
| Sociale steun zoeken | Zoekt steun, trots en begrip bij anderen en probeert met anderen een oplossing te zoeken. |
|
| Geruststellende gedachten | De persoon houdt zich voor dat het allemaal goed komt en er andere zijn mensen die veel grotere problemen hebben |
| Emotiegerichte coping | Vermijden | De persoon ontkent het probleem en vermijdt deze |
|
| Palliatieve reactie | De persoon richt zich op andere dingen dan het probleem |
|
| Passieve reactiepatroon | De persoon loopt constant te piekeren |
|
| Expressie van emotie | Het probleem veroorzaak frustratie, agressie en spanning, die de persoon zal gaan uiten. |
Tabel 1: de zeven copingstijlen verdeelt per strategie.
Er is geen strategie goed of slecht, maar het kan wel zo zijn dat de ene strategie in een bepaalde situatie effectiever is dan de andere. Als je merkt dat je vastloopt, probeer dan een andere stijl of een andere strategie uit. Wellicht kom je dan wel een stapje verder bij het oplossen van het probleem of het omgaan met je stress.
In de situatie dat je reuma hebt en je probeert je werk te blijven doen blijkt uit onderzoek dat een aantal passieve copingsstijlen juist niet effectief zijn (Chorus, 2001). Denk hierbij aan het beperken of het vermijden van activiteiten, onnodig bedrust houden (vermijding) of te veel piekeren over het probleem (passief reactie patroon). Er zijn echter ook copingstijlen die een positief effect lijken te hebben op het verminderen van stress en het behouden van je baan bij reuma. Het gaat hierbij om de volgende drie copingsstijlen.
1. Actief aanpakken
In deze copingstijl analyseer je het probleem en probeer je deze op te lossen. Voorbeelden hiervan zijn dat je actief op zoek gaat naar informatie of een training/therapie volgt die je helpt in je herstel en het krijgen van een positieve mindset. Of dat je samen met een fysiotherapeut conditie en spierkracht opbouwt om zo weer een actiever leven te kunnen leiden. Je zet voor jezelf (realistische) doelen en gaat hiermee actief aan de slag om je beter te voelen.
2. Sociale steun zoeken
Bij het zoeken naar sociale steun zoek je steun, troost en begrip bij andere mensen en probeert zo samen met anderen het probleem op te lossen. Een voorbeeld hiervan is je aanmelden bij lotgenotencontacten of je vraagt hulp en expertise van iemand in je omgeving. Je kunt daarnaast ook sociale steun zoeken bij je collega’s door over je ziekte te praten, waardoor je wellicht meer begrip krijgt.
3. Het hanteren van geruststellende gedachten
Hierbij houdt je je zelf voor dat het wel goed komt en dat er andere mensen zijn die ergere problemen hebben. Het is niet de bedoeling dat je de situatie gaat bagatelliseren of rationaliseren. Door jezelf voor te houden dat het probleem niet zo groot is of dat je niet durft toe te geven wat er echt aan de hand is, lost je het probleem niet op. Wel kan deze copingsstijl er voor zorgen dat je het aanpakken van je probleem beter volhoudt.
Inzicht
Als je je bewust bent welke copingstijl je toepast en kunt inzien of deze voor jezelf effectief is, kun je ook makkelijker een andere copingstijl proberen toe te passen. Het ligt aan je persoonlijkheid welk copingstijl jouw het beste ligt. Als je het moeilijk vindt om een andere (effectievere) stijl toe te passen, zoek dan hulp. Een psycholoog kan met behulp van cognitieve gedragstherapie je helpen om een andere stijl toe te passen, waardoor je misschien beter kunt omgaan met het hebben van een chronische ziekte en/of het verlies van je baan.
Zelf pas ik veel de probleemgerichte copingstijlen toe. Mijn grootste valkuil hierbij is dat ik over mijn grenzen heen ga. Het actief aanpakken van mijn situatie, het vragen van advies en het rationaliseren van mijn situatie maakt dat ik te vaak niet naar mijn lichaam luister. Ik weet dat ik dan beter (tijdelijk) een emotiegerichte strategie moet aannemen om op rust te komen, zoals de palliatieven reactie (even iets leuks gaan doen) of juist toch de pijn even vermijden door te rusten. Echter, op de langere termijn helpen mijn probleemgerichte copingstijlen mij om positief om te gaan met mijn situatie en geven mij het gevoel dat ik de situatie beter onder controle heb.
Van de andere kant: als je van jezelf weet dat je meer een passievere/ emotiegerichte copingstijl toepast, is je valkuil dat je te veel blijft hangen en situaties gaat vermijden. Het aannemen van een probleemgerichte copingstrategie helpt je dan om beter met de situatie om te gaan en weer vooruit te komen.
Ervaringen
Ik ben benieuwd naar welke copingstrategieen jij gebruikt? En welke zijn voor jouw het meeste effectief is?
Gerelateerde artikelen
Wil je meer tips over leven met reuma of re-integeren met reuma? Dan zijn onderstaande blogs wellicht ook voor jou interessant!
Wil je als eerste op de hoogte blijven van nieuwe blogs van ReumaLeeft? Dan druk op de knop ‘volg’ en je krijgt als eerste de blog naar je toegestuurd!
Bronnen
- Lazarus, R.S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer Publishing Company.
- Schreurs, P.J.G., Willige, G. van de, Brosschot, J.F., Tellegen, B., & Graus, G.M.H. (1993). Handleiding Utrechtse Coping Lijst UCL (herziene versie). Lisse: Swets & Zeitlinger.
- Chorus, AMJ, Miedema, HS, Wevers CWJ & van der Linden, S. (2001). Work factors and behavioral coping in relation tot withdrawal from the labour force in patient with rheumatoid arthritis. Ann Rheu, Dis 2001; 60:1015-1032.
Foto Marja: Pascal Moors https://noseforphotography.nl
reumaleeft.com 